ردپا

پرهيز از بد گماني وسوء ظن

بدگماني يک بيماري فکري است که سلامتي جسم را هم تحت الشعاع قرار مي دهد و آرامش زندگي را بهم مي زند.

راه درمان سوء ظن:

ما در برابر رفتار ديگران يا همسر دو برداشت مي توانيم داشته باشيم:

براي مثال مردي شب دير به خانه برمي گردد، همسر او مي تواند آن را به عوامل متعددي نسبت دهد، مثلاً نگويد بي فکر است، من را دوست ندارد، بارفقايش در پي خوش گذراني است، مي داند من از تنهايي مي ترسم مي خواهد من را آزار دهد.اما روي ديگر سکّه آن است که با حسن ظن برخورد کند، مثلاً بگويد، شايد مشکلي برايش پيش آمده، يابخاطر گرفتاري زياد متوجه گذر زمان نشده، يا…خلاصه مثبت بيانديشيد.

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:"براي گفتار و کرداري که از برادرت سر زده، عذر بجوي و اگر نيافتي عذري بتراش!”

آنچه منشأ آسيب به ما مي شود، سوء تفاهم و کينه اي است که از ديگري به دل مي گيريم يا غصه مي خوريم، و اين کينه و غصه دل ما را چرکين مي کند.

شرط اول رها شدن از سوء ظن، فرار و دور ريختن کينه است.

نقل است که شيخ انصاري هيچ گاه عصباني نمي شد.روزي يکي از شاگردان وي تصميم مي گيرد هرطور شده شيخ را عصباني کند. شيخ انصاري هرشب جمعه از نجف به کربلا مي رفت، اين طلبه از شيخ مي خواهد که در سفر به همراهش برود.هردو سوار به کجاوه به راه مي افتند، همينطور که شتر در مسير سنگلاخ حرکت مي کرد، ناگهان طلبه از کجاوه بيرون مي جهد و شيخ هم به زمين مي خورد.اما شيخ انصاري با آرامش برمي خيزد و لباسش را تکان داده و سوار مي شود و با طلبه راه را ادامه مي دهد.پس از طي مسيري باز طلبه خود را به بيرون مي اندازد وشيخ را هم با خود مي برد.

دوباره شيخ لباسش را مي تکاند و سوار بر کجاوه مي شوند.براي بار سوم و چهارم طلبه همين کار را تکرار کرده و شيخ را از روي کجاوه بيرون مي اندازد، اما شيخ انصاري با حلم زياد سوار مي شود.

بالاخره طلبه به شيخ انصاري مي گوييد چرا چيزي به من نمي گويي ؟شيخ مي پرسد که چرا به شما چيزي بايد بگويم؟ طلبه مي گويد من اينهمه شمارا به زمين انداختم. شيخ با تعجّب مي پرسد مگر تو اينکار را از عمد کردي؟ اما من هر بار که از کجاوه مي افتادم نزد خود دليلي مي آوردم، ابتدا تصور کردم اولين بار است که روي کجاوه مي نشيني ؟ بار دوم فکردم خوابت برده وهمين طور براي خود دليلي مي تراشيدم.نتيجه اينکه حسن ظن شيخ انصاري مانع از کينه و سوءظن خشم ايشان مي شد اما متأسفانه بيشتر انسان ها گمان بد مي برند.

چکار کنيم خوش گماني را تقويت کنيم؟

1-اعتقاد کامل داشتن به خدا و هستي و…وکسب صفات عاليه اخلاقي

امام علي عليه السلام مي فرمايند:"بخل و ترس و حرص، خوي هاي پراکنده اي هستند که ريشه در بد گماني به خدا دارند.

2-اعتماد به خير خواهي و حکمت عاليه خدا

اگر به خدا خوش بين باشيم وسختي وبلا ها را امتحان بدانيم، هرگز به سوءظن به خدا و مردم دچار نمي شويم. بهتر است هرکاري را با (بسم الله الرحمن الرحيم) آغاز کنيم تا مشکلاتمان کمتر شود.

خلاصه آنچه بر سرنوشت ما تأثير مي گذارد واکنش ما دربرابر حوادث ومحيط است.

پرهيز از بد گماني و سوء ظن:

بد گماني آن است که رويداد ها، کارها وگفتار هاي ديگران را بدون آگاهي درست و بدون دليل روشن با پندار ناروا و بد تفسير کنيم.

بد گماني بيشتر از باطن پليد و آلوده سرچشمه مي گيرد و فرد بد سرشت به نيت هيچ کسي گمان نيکو نمي برد.(آدم بد به هيچ کس گمان خوب نمي برد زيرا ديگران را جز به صفات خويش نمي بيند).[1].

[1] غُرر ودُرر (امام علی علیه السلام)

پرهيز از مقايسه همسر با ديگران

يکي ازخطراتي که زندگي همسران را تهديد مي کند مقايسه کردن همسر خود با برتري هاي ديگران است. به اين معنا که دوست دارد همسرش همانند آن زن يا مرد باشد.گاهي اين مقايسه را هم بر زبان جاري مي سازد وباعث کدورت مي شود.

هر انساني ويژگي هاي خاص خود را دارد،خوبي ها ويا کاستي هايي دارد.ما بايد همسران را همانگونه که هست بپذيريم واورا رشد دهيم.اگر خدايي نا کرده امتيازات زنان يا مردان ديگر را چماقي ساخته وبرسر همسرمان بزنيم خلاف انصاف ومروّت است.اگر اين مقايسه هاي منفي وناروا تشديد شود،آسيب هاي جدي بر روحيه همسر مي گذارد و اگر جبران نشود، بيم آن مي رود. که کانون خانواده را ويران کند.

چاره ي کار اين است که فرد خواهش هاي نفس امّاره را مهار کند و تقوا پيشه کند، و قناعت داشته باشد والّا هرگز نفس و خواهش هاي دل سير نمي شود و تنوّع مي خواهد،امّا چنانچه عفت ورزي پيشه کند،زندگي سعادتمند خانواده پايدار مي ماند. پس هم زن و هم شوهربايد نگاه هايشان را در مجامع مختلف کنترل کنند تا بعداً فريب چشم و نفس را نخورده با همسر خود مقايسه نکنند.اگر يکي ازهمسران همسر خود را با ديگري که امتيازاتي دارد مقايسه کند، نتيجه اين مقايسه ها خطرناک خواهد بود. اما چارۀ کار اين است که آب را از سرچشمه مهار کنيم، يعني بر چشم وگوش ودل و خود مهار بزنيم و تنها همه خوبي ها را در همسر خويش ببينيم وبه اوبينديشيم وقانع باشيم.

انواع مقايسه ها:

1-مقايسه تشويقي: همسران به خيال خودشان به انگيزه تشويق همسرشان کساني را که در کارهايي موفق ترند،الگو قرار مي دهند.

وبا بيان اينکه:"تو هم مي تواني مانند اوشوي،اي کاش توهم مثل او بودي…، غافل از اينکه با اين کار،نه تنها همسرشان تشويق نمي شود بلکه تحقير مي شود، و حسادت او را برمي انگيزاند، و دلسردي و حسرت و نفرت آن شخص را در دل همسر ايجادمي کند.

لذا اين گونه مقايسه در زندگي همسران خوشبخت بايد حذف شود.

2-مقايسه تنبيهي:

از کاربردهاي بد ابزار، تنبيه همسراست. و به همراه خود ملامت و سرزنش را هم دارد.

بفرموده اميرالمؤمنين عليه السلام:"افراط در ملامت،آتش لجاجت را بر مي افروزد.".[1].

بدترين حربه ملامت و سرزنش کردن طرف مقابل است که ريشه محبت و الفت را سرد کرده و مي خشکاند و شخصيت طرف را مي کوبد. پس براي رسيدن به خانواده خوشبخت وپايداراين روش هم کاملاً حذف شود.

3-مقايسه همچشمانه:

يعني چشم دوختن به خوبي ها و داشته هاي ديگران و ديده بستن برداشته ها و نعمت هاي خود.

از اوصاف ناپسند و ناشکرانه در برخي خانواده ها هست که براي تخريب زندگي کافي است.

بخصوص به زوج هاي جوان تأکيد مي کنيم که در زندگيتان هرگز جايي براي مقايسه باز نکنيد و هرگز همسرتان را،نه مقايسه تشويقي،نه تنبيهي،نه دشمنانه، ونه هم چشمانه ونه تفريحي ونه… نکنيد تا با آرامش وصفا زندگي کنيد.

خداوند متعال مي فرمايد:"و لاتمدنَ عينيک الي ما متعنّا به ازواجاً منهم زهرة الحيوة الدنيا لنفتنهم فيه و رزق ربّک خيرٌوأبقي” (طه 131)

ترجمه:و زنهار چشم مدروز به آنچه از زينت زندگي دنيا به گروهي از آنان داده ايم تا آنها رادرآن امتحان کنيم،وروزي پروردگار تو بهتر وپايدار تر است.

شيوه هاي الگويي حضرت زهرا در شوهرداري وخانه داري:

امام علي عليه السلام مي فرمايند:هروقت به خانه مي آمدم و به زهرا(عليها السلام)نگاه مي کردم تمام غم و غصه هايم برطرف مي شد.[2]

فاطمه عليها السلام هرگز بدون اجازه شويش اميرمؤمنان عليه السلام از خانه خارج نمي شدند ، هيچگاه او را غضبناک نکرد ند ، زيرا مي دانستند که خدا و رسولش فرموده اند:"هر زني که شوهرش را غضبناک کند خدا نماز و روزه اش را قبول نمي کند تا شوهرش از اوراضي شود.”

حضرت زهرا عليها السلام هرگز در خانه علي دروغ نگفتند و خيانت نکرد ند واز دستورات برحق شوهرش سرپيچي نکردند ..

زندگي حضرت زهرا سلام الله عليها از هر نظر براي تمام زنان دنيا که مي خواهند به کمال برسند والاترين الگوست ، از جمله در همراهي با دستورات قرآن و مل به آن ، حجاب کامل ، ساده زيستي ، اخلاص و ايثار ، همسرداري ، تربيت فرزند نمونه ، پرهيز از گناهان ، نيايش خدا و علم و …

يکي از يژگي هاي برتر صديقه طاهره عليه سلام در زمينه همسرداري است . ايشان بهترين يارو ياور براي شوهر در اطاعت از فرمان هاي الهي بودند.

هرگز از شوهرشان شکايت و شکوه نمي کردند و هميشه از ايشان به نيکي يادمي کردند. در کمبودهاي اقتصادي و مشکلات هرگز شوهرشان را سرزتنش نمي کردند و صبر مي نمودند.

حضرت زهرا سلام الله عليها غمگسار شوهر و همدرد ايشان در خوشي ها و سختي ها بودند.

صبر و حوصله در سختي و خوشي از صفات بارز ايشان بود . در تربيت اولاد سر آمد بودند و چهار فرزند شايسته و پاک واز هر نظر کامل تربيت نمودند . تنها براي همسرشان آرايش و زينت مي کردند . روح صميميت و محبت و مودت در خانه ايشان حرف اول را مي زد .

[1] بحار،ج 77 ، ص : 232)

[2] مناقب خوارزمی صفحه 256

چگونه خانواده سالم و اسلامی داشته باشیم؟

خانواده قرآنی والهی خانواده ای است که یکی از صفات والدین و اولادآن داشتن عغت وحیا است که این صفت خاص انسان کامل است واورا از حیوانات متمایز وجدا میسازد.عفت یعنی حفظ نفس از شهوات ودوری از امور پست وگناه و هر آنچه هویت وآبروی انسان را به خطر اندازد.

عفت و حیا چند بعد دارد:

1-عفت در پوشش:یکی از مظاهر عفت ،رعایت پوشش کامل است به خصوص برای زنان در برابر بیگانگان.

در قرآن کریم در باره ی عفت وحجاب زنان در سوره ی نور واحزاب آمده است.(آیات حجاب در بحث حجاب و بی حجابی آمده است)

النته زن به عنوان همسرو در برابر شوهرش حیا را کنار میگذارد.و برعکس جذابیت های خود را نشان میدهد.

2-عفت در خود نمایی (تبرّج):

قرآن در سوره احزاب خود نمایی زنان را نهی کرده و می فرماید: خود نمایی در ملأ عام موجب فساد است و زنان را در تیررس افراد شهوت پرست قرار میدهد.

3-عفت در نگاه:در سوره ی نور قرآن هم به مردان وهم زنان توصیه میکند دیده ها فرو گیرند وبه مناظر تحریک آمیز نگاه نکنند که عاقبت سوئی برایشان دارد.

امیرالمؤمنین علیه السلام میفرماید:"از تقوای شخص عفت وحیای او در نگاه وعفت شکم وشرمگاه اوست".[1]

4-حیا در راه رفتن:

قرآن در داستان موسی و شعیب از دختران شعیب بحث میکند و می فرماید:دختر شعیب با حیا راه می رفت. واین صفت وحرکت موجب مصونیت و پاکی زنان میشود.

حیا در اختلاط با نامحرمان:

قرآن در همان داستان موسی با دختران شعیب ،از زبان دختران می فرماید که آنان از اختلاط با مردم برای کشیدن آب از چاه پرهیز می کردند تا موجب فساد نشود،و پس از رفتن مردان آنان با کمک حضرت موسی علیه السلام از چاه آب کشیدند.این خصوصیت مربوط به زنان پاک و با تقواست .

عوامل تقویت عفت و حیا در همسر چیست؟

1-آراستگی :هم زن و هم شوهر باید برای همیشه برای یکدیگر آراسته و پاکیزه باشند،این عمل موجب تقویت حیا در همسر میشود.ائمه معصومین علیه السلام می فرمایند:آراستگی مرد و زن ازدواج کرده برای یکدیگر موجب پاکدامنی آنها میشود،اگر چنانچه مردی با لباس کارو ژولیده از سرکار بیاید و خود را تمیز وخوشبو وپاکیزه نکند به تدر یج زن او نسبت به شوهرش بی رغبت وکم عفت میشود.

2-غیرت :غیرت یعنی صفتی که شخص نمی خواهد غیر از او در زنگی خصوصی و خانوادگی اش دخالت و مشارکت داشته باشد.

این صفت در بسیاری از حیوانت نیست بخصوص درخوک این صفت انسانی نیست ،امّا در خروس موجود است.فرد غیور ار آنجا که شأن و آبروی خود را نگه میدارد تلاش میکند در امور خصوصی خودش کسی را مشارکت ندهد و عفت می ورزد.

غیرت از صفات الهی است.

غیرت که بیشتر برای مرد است زمینه ساز حفاطت وحراست از پاکدامنی زن وهمسر است و اورا از آلودگی ها مصون میدارد.

البته غیرت بی مورد و زیاده روی درست نیست.

یعنی مرد نباید آنقدر سخت گیری کند که زنش هیچ جا نرود و زندانی شود،نتیجه این عمل برعکس میشود.

تحکیم بنیان خانواده با خلق نیکو:

1-شرافت خانوادگی عامل اصلی خلق نیکو :

از جمله عوامل تحکیم اساس خانواده وپیشگیری از انحراف و خلافکاری وناهنجاری ،پاکی باطنی و شرافت خانوادگی است ، که آثار آن را در فرزندان و رفتار والدین مشاهده کرد.

خداوند میفرماید: “در سرزمین پاک و پاکیزه گیاهش به فرمان پروردگار می روید؛ امّا سرزمین بد سرشت وشوره زار جزء گیاه هرز و بی ارزش از آن نمی روید ” [2]

این مثال درباره خانواده پاک سرشت و با شرافت و اخلاقی هم صادق است ونیز عکس آن قابل مقایسه می باشد.

انسانها و خانواده های شریف، دارای رأفت و آرامش خاص هستن، بر خلاف انسان های خبیس ، تند خو و یا بی مسئولیت.

کسی که شرافت خانوادگی و اصالت دارد ،قلبی آرام واخلاقی نرم و گرم دارد و به دیگران احترام میگذارد.

چنانچه انسان درونش پاک باشد در برابر دیگران پر جاذبه است و کمترین تنش را ایجاد میکند .البته دقت کنید،گاهی در کوتاه مدت برخی تظاهر به خوشرویی ومحبت میکنند،باید آنان را با امتحان هایی ودر دراز مدت آزموده در هنگام نیاز و خطر و سفر و مصاحبت و غیره ارزیابی کرد.

2- اهمیت ازدواج با افراد مؤمن و خوش خلق :

البته خوش اخلاقی فقط در ظاهر متبسّم وخوشرویی ظاهری نیست ،بلکه در امانت دار یو راستگویی و صداقت،در معاملات خوب ودر وفای به عهد و پیمان و در تمام گفتار و کردار باید رنگ خدایی در آنها باشد.

رسول خدا صلی الله علیه وآله در مورد همسر مناسب فرموده اند :"هرگاه هرکسی به خواستگاری آمد که اخلاق زیبا و دین پاک داشته باشد، شرایط ازدواج را برایش مهیا سازید ،اگر چنین نکنید فتنه وفساد بزرگ رخ میدهد"[3]

آثار مثبت حسن خلق در تحکیم خانواده و سازگاری همسران :

الف:تقویت محبت :

اخلاق زیبا و برخورد مثبت با خوشرویی و سعه صدر موجب تحکیم محبت و مودّت میشود،مودّت همان اطهار عمل محبت بین افراد خانواده است مثل اینکه شوهر به همسرش اطهار کند که :"همسرم من تورا دوست دارم"این کلام موجب تقویت روابط همسران می شود.

ب:افزایش روزی ورزق :

امیرالمؤنین علیه السلام،گنج های روزی را در اخلاق نیکو دانسته اند و ائمه علیهم السلام فرمودند که حسن خلق عامل افزایش رزق و روزی ما در معنویت است.

ج: گوارا شدن زندگی :

امام صادق علیه السلام فرمودند :"هیچ شیوه زندگانی گواراتر از زندگی آمیخته با حسن خلق نیست."[4]

چه کنیم تا اخلاقمان در همه جهات نیکو شود؟

1-خوب گوش دادن به همسر یا دوست:

بیشتر اوقات دوست یا همسر دوست دارد درد و دل خود را به دوستش یا همسرش بگوید،ما باید هنرگوش دادن و ساکت بودن را داشته باشیم تا به خوبی درد هایش را بشنویم و او را درک کنیم ،اگر ناراحت است همدل و همدردی خود را ابراز کنیم، واگر خوب هنر گوش دادن را یاد بگیریم و با صبر و حوصله مشکلات مردم را بشنویم ، به خوبی متوانیم خود یا با کمک دیگران به او کمک کنیم.

با لبخند مناسب ،تماس چشمی (اگر محرم است ) ،وابراز همدردی با چهره و با کلام و حرکات بدنی مناسب در جهت تأیید او وتوجه کردن به سخنان همسر یا دوست میتوان نشان داد که خوب به حرف هایش توجه داریم و درکش میکنیم .امّا توجه داشته باشیم که از او خرده نگیریم ،مچ نگیریم ،سرزنش و مسخره نکنیم.

2- تفافل یا نادیده انگاری:

تفافل آن است که آدمی چیزی را زا کسی بداند ؛امّا با عمل خود را غافل نشان دهد و این یکی از مهارت های خوش خلقی با همسر یا دوست است،یعنی عیبش را نادیده میگیریم،و گویی که هیچ نمی دانیم. لذا هرگز عیبش را به رخ او نمیکشیم.

امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید::کسی که تغافل نکند و چشم خود را از عیوب مردم نبندد ،زندگی تلخی خواهد داشت."[5]

ج-آشتی کردن :

پیشدستی در آشتی کردن پس از اختلاف یا تفرقه یا کدورت روابط در خانواده بسیار مهم و موجب سازگاری همسران است.آشتی کردن باعث میشود که دیوارهای بی اعتمادی میان اعضای خانواه فرو بریزد و اعتماد سازی و خوش گمانی رواج یابد وآشتی کردن منشأ خوش خلقی و مکارم اخلاق انسان است.

پس میان افراد خانواده و حتی فامیل نباید بیش از چند روز قهر وهجران باشد .الّا قطع حم به حساب می آید و هم در قرآن وهم در روایات معصومین علیهم السلام نکوهش شده و لعنت خدا را به دنبال دارد .

د:سخاوت:

به خصوص شوهر باید بسیار سخی باشد و بذل و بخشش نسبت به خانمش داشته باشد تا عوامل تند خویی و بد اخلاقی و بی اعتمادی ریشه کن شود و با اعطای هدایا کدورت را رفع کند محبت و موّدت جایگزین شود.

امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:"خوش خلقی در سه چیز است :دئری از حرام (و گناه و ظلم و…)،کسب حلال ،توسعه اقتصادی بر خانواده"[6]

این هم از عناصر مکارم اخلاق و اخلاق زیبای کاربردی است.

ه- شوخ طبعی :

همه ما به یکدیگر نیازمندیم . در هنگام تنش ها و چالش ها برای کاهش فشارهای

روحی و عصبی خوبست در شرایط مساعد شاد و سرحال و شوخ طبع باشیم،یعنی غم هایمان رل آشکار نسازیم و سعه صدر داشته باشیم کظم غیظ یا فروخوردن خشم داشته باشیم ودر مقابل خوش خلقی مان را با شئخ طبعی البته بدون طعنه و سر زنش و تمسخر و غیره اجرا کنیم تا فشار و تنش ها به صفر نزدیک شوند.

ز-ایفای نقش طرف مقابل :

یعنی یکی از همسران سعی کند درد ها ومشکلات طرف مقابل را درک کند و از زبان او سخن بگوید و همدردی کند .در روایات اسلامی هم فراوان از سوی معصومین علیهم السلام مطرح شده است که :آنچه را برای خود دوست میدار ی،برای دیگران هم بپسند ،و آنچه را برای خود نمیپسندی، برای دیگران هم مپسند:همان گونه که دوست نداری به تو ستم شود تو هم به دیگران ستم نکن و نیز نیکی کن به همه همان طور که دوست داری به تو نیکی کنند.

این قانون اگر در تمام زندگی در منزل و جامعه با دیگران رعایت شود هیچکس به دیگری طلم نخواهد کرد.

ح-تقویت مثبت:

قدر دانی از طرف مقابل به اشکال مختلف لفظی یا عملی روابط همسران را تقویت میکند.البته برای تقویت روابط خانوادگی باید قدردانی خالص باشد بدون ریشخند یا مصنوعی .وهرگاه همسر ما عصبانی نیست و ملایم بحث میکند اورا تشویق ،تقدیر و تقویت کنیم.تقویت و تشویق همسر باید تنوع هم داشته باشد تا تأثیر مثبت و پویا داشته باشد.

رفق و مدارا :

از جمله ویژگی های سازنده برای ساز گاری همسران و اعضای خانواده سالم مدارا کردن با دیگران است.رفق و مدارا یعنی نرم برخورد کردن با دیگران و از خشونت و تندی و درشتی دوری کردن .پس اخلاق زیبا از این منظر همرا است با نرمش در برخورد با دیگران،تحمّل آرای دیگران و عقاید و اخلاق آنان ،ونیز همدلی و همدمی و نیز همدردی و همراهی کردن با دیگران دلهای آنان جذب ما شود و بتوان در دلهایشان نفوذ کرد و برخورد های مثبت وسازنده نیکی هارا به آنان آموخت.

پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله فرمودند:"خدایم مرا به مدارای با مردم فرمان داده ،همان گونه که به ادای واجبات دستور داده است.[7]

اصل مدارا از مهم ترین اصول مدیریت در منزل و جامعه در تربیت مردم است.امیرالمؤمنین علیه السلام فر موده اند:"در تمام حالات با همسرتان مدارا کنید.

از پیامدهای مدارا و نتایج آن چند مسئله حاصل میشود:

1-خیرو برکت در زندگی ،رفق و مدارا در هر کار یباشد زینت آن کار است.

2-خوشبختی می آورد.

3-امنیت،هرکس با مردم مدارا کند،از مگر آنان در امان می ماند و امنیت می یابد.

4-محبت و کینه زدایی :"امیرامؤمنین علی علیه السلام می فرماید :چیزی به اندازه ی سخاوت ،مدارا و خوش اخلاقی محبت به معبود نمی آورد."[8]

پرهیز از لجاجت راهی برای دوام سازگاری همسران و خانواده:

لجاجت چیست ؟یعنی تکرار عمل و گفتار ی است که مطابق میل طرف مقابل نباشد،و با میل و خواست او مخالفت باشد و مجب انزجار و نفرت شنونده شود .

لجاجت یعنی پس از آشکار شدن حق،باز هم بر سخن باطل یا عمل نادرست پا فشاری کند و از پذیرش حق سر باز زند.

از کدام صفات زشت برای داشتن خانواده سالم پرهیز کنیم ؟

عوامل لجاجت چیست ؟

الف:جهالت: نادانی و ناآگاهی فرد موجب میشود که بدون در نظر گرفتن پیامد های آن ،بل همسر یا دوست لجلازی کند و در حقیقت تلاش میکند آتش خشم خود را فرو بنشاند ،در حالی که سرانجامش پشیمانی و اختلاف هاست.

ب:زیاده روی در سرزنش دوست یا همسر :

گاهی یکی از همسران یا دوستان تلاش میکند صفت زشتی را به همسرش بگوید واو را نهی کند.امّا باید بداند که ابتدا باید در شرایط مناسب روحی وفکری همسر همچون آینه و با لطافت ابتدا خوبی های همسر یا دوسترا بشمارد و بعد یک عیب یا مشکلی که او دارد را بدون سرزنش و تنها با همسربدون اولاد و افراد دیگر آن را مطرح کرده امّا زیاده روی و افراط نکند چون آتش لجاجت طرف مقابل را شعله ور میسازد.

پرهیز از حسادت و چشم وهم چشمی :

از صفات زشت و مزموم حسادت است که حسد کننده تلاش میکند که صاحب نعمت نعمتش زوال یابد و ضرر کند!

البته اگر در مقابل حسد ،بحث غبطه است،غبطه صفت خوبی است وآن به این معنا است که شخص نمی خواهد نعمتی از کسی زایل شود بلکه آرزو میکند خودش هم به آن نعمت برخوردارشود و این صفت خوبست.

شکل سوک که نه حسد است نه غبطه ،آن را چشم و هم چشمی میگویند.یعنی شخص با قصد غیر الهی درصدد برمی آید که برا ی به رخ کشیدن و رقابت ناسالم با دیگری به هر قیمتی شده با انها مقابله کند و نعمتی مادر و بهتر را به چنگ آورد وآن را به رخ دیگران بکشد و به آن تفاخر و ناز یا خود برتری کند.در حقیقت چشم و هم چشمی ناشی از احساس حقارت فرد است.

حسادت:نوعی بیماری روانی است که به مشکلات فراوانی در بعد فردی و خانوادگی دامن میزند.حسد گاه به این شکل تحقق میابد که دارائی زندگی دوستان و بستگان را مشاهده کرده و حسد می برد و با تنگ نظری آرزوی زوال نعمت هایش میشودو گاه برای از بین بردن آن نعمت دست به کارهای ناشایستو اختلاف افکنی یا دشمنی مزند،وحتی گاه یکی از همسران یا مادر یک آنها برای خصوصیات و دارائی همسرش حسادت ورزید و آن را برای خود می خواهد و زندگی را به طلاق میرساند.

از پیامد های حسادت :سلب آسایش خود و رنج بردن روحی حسود و نا آرامی اوست.حسود ایمانش را از دست می دهد و در حقیقت به خدا اعتراض دارد که چرا نعمت های بیشتری به طرف مقابل داده است .متأسفانه گاه این بیماری روانی در میان اساتید و دانشمندان و علما هم موجود است ونمی توانند نعمت های علمی خدادادی یا اکتسابی رقیب های خود را تحمل کنند.

درمان حسادت و یا چشم و هم چشمی :

الف:پرهیز از ارتباط با دنیا پرستان –قرآن هم می فرماید:"هرگز چشم خود را به نعمت های مادی که به گروه هایی از آن ها داده ایم ،میفکن که این ها (همانند)شکوفه های زندگی دنیاست"[9]یعنی چشم وهم چشمی به مادیات دیگران همانند زرق و برق و مدپرستی شکوفه گلهاست که به زودی فانی شدنی است.

ب:توجه به زیر دستان و زندگی ساده دیگران.

ج-توجه به حکمت نعمت های الهی

د-تلقین های مثبت و خواستنی از خداو تلاش مثبت برای رسیدن به نعمت های بهتر

ه-تشکراز خدا برای نعمت های موجود

و-دور شدن از وابستگی به مادیات و تمرکزبه نقاط قوت خود

ز-الگوداشتن ارزش های معنوی و دینی و اخلاقی بجای الگوهای مادی و مد پرستی.

خوشروئی و خوش گوئی راهی برای تحکیم خانواده ودوستان:

برای تحکیم روابط خوب خانواده و نیز در جامعه باید بت همه با چهره ای باز و بدون گرفتگی ،و با خوشرویی و گشاده رویی برخورد کرد.

گشاده رویی و تبسم علامت ایمان ،عقل ،هدیه الهی ،نیکو کاری و کینه زدایی است برای رفع کینه ها ودشمنی ها بهترین دارو برخورد با روی باز و گشاده و متبسّم باطرف مقابل است.امام علی علیه السلام فرموده اند:"خوش رویی آتش دشمنی را خاموش میسازد".[10]

خوش رویی ایجاد اُلفت و محبت میکند.ومحبت مودّت می اورد وبهترین عامل آرامش همسران و دوستان با یکدیگر است .

برای رسیدن به خوشرویی چه کار هایی و تمریمناتی باید انجام داد؟

1-ارتباط چشمی

2- لبخند نمکین

3- تکان دان سر و تأیید

4- چهره باز و جدذاب

5- آراستگی چهره

خوش زبانی هم مکمل خوشرویی و گشاده رویی است.

خوش زبانی یعنی صفای دل و زندگی می آورد و با دوستان و همسران امنیت ایجاد میکند.هم خوب سخن گفتن وهم سخن مفید گفتن و با روی گشاده اعجاز میکند.

خوش زبانی موجب عزّت میشود و از جمله حقوق مؤمن نسبت به برادران دینی و مردم خوش برخوری است.

فردی که خوشرو وخوش زبان است کلاغی همراه با تشویق و امیددادن و خبر خوب دادن است.هرگز نق نمی زند و به زمانه ناسزا نمیگوید.عبارت هایی که با من شروع میشود امّا نه با حالت زورگویی بلکه (من فکر میکنم)یا (احساس من اینست) مؤثر است.ویا عبارت هایی مثل : بهتر نبوداینکار انجام می شد؟

عذر خواستن و نیز تشکر از خوبی های همسر یا دوست نیزاز مقوله های خوش زبانی و خوش رویی است.

متانت در گفتار و آرامش همراه با نرمش نیز در تحکیم دوستی در خانواده مؤثر است.

پاکیزگی و زینت برای همسران:

اهمیت وآراستگی همسران در بقای خانواده ی سالم:

یکی از مسائل که موجب میشود همسران با یکدیگر علاقه بیشتری پیدا کنند و خانواده تحکیم پیدا کندرعایت پاکیزگی و زینت کردن همسران برای یگدیگر است.معصومین علیهم السلام هم سفارش های فراوانی هم به مردان هم به زنان دارند که هم از نطر جسمی و هم اخلاقی خود را پاک و پاکیزه و آراسته کنند تا محبت بین آنها افزایش یابد.

از جمله رهنمود هایی که در زمینه آراستگی در روایات آمده است عبارتند از :

1-تمیزی لباس و بدن –حمام رفتن هر چند روز و تمیز نگه داشتن لباس (اتو زدن)

2-استعمال بوی خوش-البته برای زن در منزل جایز است ولی در بیرون منزل نباید آرایش کندو…

3-لباس و پوشش زیبا- بخصوص در منزل هم باید زن و مرد لباس تمیز زیبا و جذاب بپوشند.

[1] اعلام الدین ،حسن بن –دیلمی صفحه 292

[2] اعراف :58

[3] وسائل الشیعه ،حرّعاملی ج 20 ص 78

[4] الکافی،ج 8 ص 244

[5] غررالحکم ،عبدالواحد آمُدی صفحه451

[6] بحار،جلد68 صفحه 393

[7] الکافی،جلد 2 صفحه 117

[8] غررالحکم،صفحه244

[9] طه 131

[10] الکافی ،جلد2 صفحه 103

رحمت خدا از آن كدبانويان است

36- امام صادق عليه السلام از پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله روايت مي كند:

«ايما امراة دفعت من بيت زوجها شيئا من موضع الي موضع تريد به صلاحا نظر الله اليها ومن نظر الله اليه لم يعذبه (37) ; هر زني كه در خانه شوهرش چيزي را براي سامان دادن وضع خانه جابه جا كند، خداوند نظر [رحمت] به او مي كند . و هر كس مورد نظر [رحمت] خدا قرار گيرد، خدا عذابش نمي كند .».

خوشبوترين عطر، زيباترين لباس، نيكوترين زينت

37- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله درباره حق شوهر بر زن مي فرمايند:

«عليها ان تطيب باطيب طيبها وتلبس احسن ثيابها وتزين باحسن زينتها (38) ; بر زن است كه [براي شوهرش ] خوشبوترين عطرهايش را بزند و قشنگترين لباس هايش را بپوشد، و از زيباترين زينت هايش استفاده كند .».

هنر آشپزي

38- امام صادق عليه السلام مي فرمايند:

«خير نسآءكم الطيبة الريح الطيبة الطبيخ التي اذا انفقت انفقت بمعروف وان امسكت امسكت بمعروف فتلك عامل من عمال الله وعامل الله لايخيب ولايندم (39) ; بهترين زنان شما زني است كه داراي بويي خوش و دست پختي خوب باشد . هنگامي كه خرج مي كند، بجا خرج كند، و هنگامي كه خرج نمي كند بجا از خرج كردن خودداري ورزد . چنين زني كارگزاري از كارگزاران خداست و كارگزار خدا نه نااميد مي شود و نه پشيمان .»

آرايش فقط براي شوهر

39- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«ان من خير نسآءكم . . . المتبرجة من زوجها الحصان عن غيره (40) ; بهترين زنان شما آن زني است كه براي شوهرش آرايش و زينت مي كند، اما از بيگانگان خود را مي پوشاند .»
از تو سپاسگزارم

40- امام صادق عليه السلام مي فرمايند:

«خير نسآءكم التي ان اعطيت شكرت وان منعت رضيت (41) ; بهترين زنان شما آن زني است كه چون به او چيزي داده شود، سپاسگزاري كند و اگر به او چيزي داده نشود راضي باشد .»

36) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 254 .

37) وسائل الشیعة، ج 15، ص 175 .

38) الکافی، ج 5، ص 508 .

39) وسائل الشیعة، ج 14، ص 15 .

40) بحارالانوار، ج 103، ص 235 .

41) همان، ج 103، ص 239 .

مهمان، با اجازه شوهر

31- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«ايها الناس ان لنسآءكم عليكم حقا ولكم عليهن حقا حقكم عليهن [ . . . ان ] لا يدخلن احدا تكرهونه بيوتكم الا باذنكم (32) ; مردم! زن هاي شما بر شما حقي دارند و شما هم بر آنان حقي داريد . حق شما بر آنان اين است كه كسي را كه شما رضايت نداريد، بدون اجازه به منزلتان وارد نكنند .»

هم به استقبالش برو و هم او را بدرقه كن

32- مردي خدمت رسول خدا صلي الله عليه و آله آمد و عرض كرد: همسري دارم كه هرگاه وارد خانه مي شوم به استقبالم مي آيد، و چون از خانه بيرون مي روم بدرقه ام مي كند و زماني كه مرا اندوهگين مي بيند مي گويد: اگر براي رزق و روزي [و مخارج زندگي ] غصه مي خوري، بدان كه خداوند آن را به عهده گرفته است و اگر براي آخرت خود غصه مي خوري، خدا اندوهت را زياد كند [و بيشتر به فكر آخرت باشي . ] رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمودند: «ان لله عمالا و هذه من عماله لها نصف اجر الشهيد (33) ; براي خدا كارگزاراني [در روي زمين] است و اين زن يكي از كارگزاران خداست كه پاداش او برابر با نيمي از پاداش شهيد است .»

در اين كارها نيز به او كمك كن

33- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«ايما امراة اعانت زوجها علي الحج والجهاد او طلب العلم اعطاها الله من الثواب ما يعطي امراة ايوب عليه السلام (34) ; هر زني كه در حج و جهاد و دانش اندوزي به شوهرش كمك كند، خداوند آن پاداشي را كه به زن حضرت ايوب عليه السلام داده است، به او مي دهد .»

شهري در بهشت خدا

34- امام صادق عليه السلام مي فرمايند:

«ما من امراة تسقي زوجها شربة من مآء الا كان خيرا لها من عبادة سنة صيام نهارها وقيام ليلها ويبني الله لها بكل شربة تسقي زوجها مدينة في الجنة وغفر لها ستين خطيئة (35) ; هر زني كه به شوهرش مقداري آب دهد، براي او بهتر از عبادت يك سال است كه روزهايش روزه باشد و شب هايش عبادت كند . و خداوند به جاي هر مقدار آبي كه به شوهرش بنوشاند، شهري در بهشت برايش مي سازد و شصت گناهش را مي آمرزد .»

تامين امنيت رواني همسر

35- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«حق الرجل علي المراة انارة السراج واصلاح الطعام وان تستقبله عند باب بيتها فترحب وان تقدم اليه الطست والمنديل وان توضئه وان لاتمنعه نفسهآ الا من علة (36) ; حق مرد بر زن اين است كه چراغ خانه را روشن سازد; غذاي مطبوع فراهم كند; و تا در خانه اش به پيشواز او برود و به او خوشامد بگويد; و تشت آب و حوله را براي او آماده كند و دست هاي او را بشويد; و بدون دليل (عذر شرعي) مانع شوهر نسبت به نفس خودش نشود .»

31) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 242 .

32) بحارالانوار، ج 76، ص 348 .

33) وسائل الشیعه، ج 14، ص 17 .

34) همان، ص 201 .

35) وسائل الشیعة، ج 14، ص 123 .

لجبازي هرگز

26- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«خير نسائكم الودود الولود المؤاتية وشرها اللجوج (27) ; بهترين زنانتان زني است كه با محبت، فرزندآور و سازگار باشد، و بدترين آنان زني است كه لجباز باشد .»

خشمگين كردن شوهر هرگز

27- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«طوبي لامراة رضي عنها زوجها (28) ; خوشا به حال زني كه شوهرش از او راضي باشد .»

اذيت نكن

28- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«من كان له امراة تؤذيه لم يقبل الله صلاتها ولا حسنة من عملها حتي تعينه وترضيه وان صامت الدهر وقامت واعتقت الرقاب وانفقت الاموال في سبيل الله وكانت اول من ترد النار ثم قال: وعلي الرجل مثل ذلك الوزر والعذاب اذا كان لها مؤذيا ظالما (29) ; كسي كه زني دارد كه [آن زن] به او آزار مي رساند، خداوند نماز و كارهاي نيك زن را نمي پذيرد تا اينكه به مرد كمك و او را راضي كند، اگر چه اين زن تمام عمر را روزه بگيرد و نماز بخواند و بندگان را آزاد و دارايي [اش] را در راه خدا انفاق كند . و اين زن نخستين كسي است كه وارد آتش جهنم مي شود . سپس حضرت فرمودند: مرد نيز چنين گناه و عذابي دارد اگر زنش را آزار رساند و [به او] ستم كند .»

چگونه مي تواني او را غمگين ببيني؟

29- امام صادق عليه السلام مي فرمايند:

«. . . سعيدة سعيدة امراة تكرم زوجها ولا تؤذيه وتطيعه في جميع احواله (30) ; خوشا به سعادت و خوشا به سعادت آن زني باد كه شوهرش را بزرگ دارد و به او آزار نرساند و هميشه از شوهرش فرمانبري كند .»

چشمداشت بجا و منطقي

30- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«لا يحل للمراة ان تتكلف زوجها فوق طاقته (31) ; براي زن جايز نيست كه شوهرش را به بيش از توانايي اش مجبور كند .»

26) وسائل الشیعة، ج 14، ص 115 .

27) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 162 .

28) وسائل الشیعة، ج 14، ص 155 .

29) همان، ج 14، ص 116 .

30) بحارالانوار، ج 103، ص 252 .

دوم:اخلاق زن نسبت به همسر

زيور اطاعت به گردن آويز

21- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«ان للرجل حقا علي امراته اذا دعاها ترضيه واذا امرها (21) لا تعصيه ولا تجاوبه بالخلاف ولا تخالفه (22) ; مرد حقي بر زنش دارد [و آن حق اين است كه] چنانچه او را صدا زند پاسخ دهد، و هنگامي كه او را دستوري دهد سرپيچي نكند و پاسخ مخالف ندهد و با او مخالفت نورزد .»

باران عشق و محبت

22- امام رضا عليه السلام مي فرمايند:

«اعلم ان النسآء شتي فمنهن الغنيمة والغرامة و هي المتحببة لزوجها والعاشقة له … (23) ; بدان كه زنان گوناگونند، برخي از آنان دستاوردي گرانبها و تاوان [رنج هاي آدمي] هستند و اين زن كسي است كه به شوهرش محبت مي كند و عاشق اوست .»

رضايت و شفاعت

23- امام باقر عليه السلام مي فرمايند:

«لا شفيع للمراة انجح عند ربها من رضا زوجها (24) ; براي زن هيچ شفيعي نزد پروردگارش به اندازه رضايت شوهرش سودمندتر نيست .»

عطر مهر و محبت

24- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«للرجل علي المراة ان تلزم بيته وتودده وتحبه وتشفقه وتجتنب سخطه وتتبع مرضاته وتوفي بعهده ووعده (25) ; حق مرد بر زن اين است كه [زن] ملازم خانه او باشد، و به شوهرش دوستي و محبت و دلسوزي كند، و از خشم وي دوري گزيند، و آنچه را مورد رضايت اوست انجام دهد، و به پيمان و وعده وي وفادار باشد .»

سرانجام ناسپاسي

25- امام صادق عليه السلام مي فرمايند:

«ايما امراة قالت لزوجها: ما رايت قط من وجهك خيرا فقد حبط عملها (26) ; هر زني به شوهرش بگويد: من از تو هرگز خيري نديدم، [ثواب] كارش از بين مي رود .»

21) البته دستورهای شوهر باید مخالف با موازین اسلامی نباشد .

22) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 243 .

23) همان، ج 14، ص 161 .

24) سفینة البحار، ج 1، ص 561 .

25) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 244 .

خدا كند تو بيايي

16- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«هلك بذي المروة ان يبيت الرجل عن منزله بالمصر الذي فيه اهله (16) ; از جوانمردي دور است كه [مردي] در شهري كه خانواده اش هستند باشد، ولي در غير خانه خود بخوابد .»

آداب ورود به خانه

17- امام صادق عليه السلام مي فرمايند:

«يسلم الرجل اذا دخل علي اهله واذا دخل يضرب بنعليه ويتنحنح يصنع ذلك حتي يؤذنهم انه قد جآء حتي لا يري شيئا يكرهه (17) ; هنگامي كه مرد با خانواده اش برخورد مي كند، [به آنان] سلام كند و هنگام ورود با صداي كفش و با سرفه كردن، خانواده اش را از آمدن خود با خبر كند، تا اينكه چيزي نبيند كه او را ناخوش آيد .»

در كنار همسر نشستن

18- پيامبر عزيز اسلام صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«جلوس المرء عند عياله احب الي الله تعالي من اعتكاف في مسجدي هذا (18) ; نشستن مرد در كنار خانواده اش، نزد خداي بزرگ دوست داشتني تر از اعتكاف [و نشستن] در اين مسجد من است .»

تا كنون لقمه در دهانش گذاشته اي؟

19- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«ان الرجل ليؤجر في رفع اللقمة الي في امراته (19) ; مرد در برابر لقمه اي كه در دهان زنش مي گذارد پاداش مي برد .»

كتك نزن، فرياد نكش!

20- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله به يكي از زنان درباره حق زن بر شوهرش مي فرمايند:

«حقك عليه ان يطعمك مما ياكل ويكسوك مما يلبس ولا يلطم ولا يصيح في وجهك (20) ; حق تو بر شوهرت اين است كه از آنچه خود مي خورد به تو غذا دهد، و از آنچه خود مي پوشد تو را نيز بپوشاند، و به روي تو سيلي نزند و فرياد نكشد .»

16) وسائل الشیعة، ج 14، ص 122 .

17) بحارالانوار، ج 76، ص 11 .

18) میزان الحکمة، ج 4، ص 287 .

19) المحجة البیضاء، ج 3، ص 70 .

20) مکارم الاخلاق، ص 218 .

سوغاتي را فراموش نكن

11- امام صادق عليه السلام مي فرمايند:

«اذا سافر احدكم فقدم من سفره فليات اهله بما تيسر (11) ; هرگاه يكي از شما به مسافرت رود و سپس از سفر برگردد، پس بايد براي خانواده خود به اندازه اي كه توانايي دارد سوغاتي بياورد .»

براي او آرايش مي كني؟

12- امام باقر عليه السلام مي فرمايند:

«النسآء يحببن ان يرين الرجل في مثل ما يحب الرجل ان يري فيه النسآء من الزينة (12) ; همان گونه كه مردان دوست دارند زينت و آرايش را در زنانشان ببينند، زنان نيز دوست دارند زينت و آرايش را در مردانشان ببينند .»

خانه را گرم نگه دار

13- امام رضا عليه السلام مي فرمايند:

«بنبغي للمؤمن ان ينقص من قوت عياله في الشتآء ويزيد في وقودهم (13) ; سزاوار است كه مؤمن در زمستان از خوراك خانواده اش كم كند، و بر [چوب و زغال و] وسيله گرم كننده آنان بيفزايد .»

شاد ساختن خانواده در مناسبت هاي فرخنده

14- راوي مي گويد به امام صادق عليه السلام عرض كردم: حق زن بر شوهرش چيست؟ حضرت فرمودند:

«. . . ولاتكون فاكهة عامة الا اطعم عياله منها ولايدع ان يكون للعيد عندهم فضل في الطعام وان يسني لهم في ذلك شي ء ما لم يسن لهم في سآئر الايام (14) ; . . . هر ميوه اي كه همه مردم از آن مي خورند، بايد به خانواده اش بخوراند و در روزهاي عيد خوراك آنان را افزايش دهد، و چيزهايي براي آنان فراهم كند كه در روزهاي ديگر فراهم نمي كرده است .»

تهمت و سوء ظن هرگز

15- امام صادق عليه السلام مي فرمايند:

«لا تقذفوا نسآءكم فان في قذفهن ندامة طويلة وعقوبة شديدة (15) ; به زنان خود تهمت نزنيد [و نسبت ناروا ندهيد]، زيرا در اين كار، [براي شما] پشيماني طولاني و كيفر سختي خواهد بود .»

11) همان، ج 8، ص 337 .

12) مکارم الاخلاق، ص 80 .

13) وسائل الشیعة، ج 15، ص 249 .

14) همان، ج 15، ص 227 .

15) بحارالانوار، ج 103، ص 249 .

من تو را دوست دارم

6- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«قول الرجل للمراة اني احبك لا يذهب من قلبها ابدا (6) ; اين گفتار مرد به همسرش كه «من تو را دوست دارم » ، هرگز از قلب زن بيرون نمي رود.»

تامين سعادت ديني و دنيايي همسر

7- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«للمراة علي زوجها ان يشبع بطنها، و يكسو ظهرها، ويعلمها الصلاة والصوم والزكاة ان كان في مالها حق، ولاتخالفه في ذلك (7) ; حق زن بر شوهرش اين است كه او را سير كند، لباس بپوشاند، نماز و روزه و زكات را - اگر در مال زن حق زكاتي است - به او ياد دهد، و زن نيز در اين كارها با او مخالفت نورزد .»

اين هم جهاددر راه خداست

8- امام رضا عليه السلام مي فرمايند:

«الكآد علي عياله من حل كالمجاهد في سبيل الله (8) ; كسي كه از راه حلال براي تامين رفاه خانواده اش تلاش مي كند، همچون مجاهدي است كه در راه خدا جهاد مي كند .»

آيا هديه هم مي خري؟

9- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

«من دخل السوق فاشتري تحفة فحملها الي عياله كان كحامل صدقة الي قوم محاويج وليبدا بالاناث قبل الذكور فان من فرح ابنته فكانما اعتق رقبة من ولد اسماعيل ومن اقر بعين ابن فكانما بكي من خشية الله ومن بكي من خشية الله ادخله الله جنات النعيم (9) ; هر كس به بازار رود و هديه اي براي خانواده اش بخرد و ببرد، [پاداش او ] مانند كسي است كه براي نيازمندان صدقه مي برد [ . و هنگامي كه هديه را به خانه مي برد]، بايد، قبل از پسران، به دختران بدهد، زيرا كسي كه دخترش را شادمان كند، مانند كسي است كه يك بنده از فرزندان اسماعيل را آزاد كرده است . و هر كس [با دادن هديه اي ] چشم پسري را روشن كند، گويا از ترس خدا گريسته است و هر كس از ترس خدا بگريد، خداوند او را داخل نعمت هاي بهشت كند .»

بازار و خريد گوشت

10- امام سجاد عليه السلام مي فرمايند:

«لان ادخل السوق ومعي درهم ابتاع به لحما لعيالي وقد قرموا اليه احب الي من ان اعتق نسمة (10) ; براي من به بازار رفتن و خريد يك درهم گوشت براي خانواده ام كه ميل به گوشت دارند، از بنده آزاد كردن دوست داشتني تر است .»

6) وسائل الشیعة، ج 14، ص 10 .

7) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 243 .

8) بحارالانوار، ج 104، ص 72 .

9) وسائل الشیعة، ج 15، ص 227 .

10) همان، ج 15، ص 251 .

یکم ؛اخلاق شوهر نسبت به همسر
اظهار محبت بيشتر: ((ايمان بيشتر))

1 - پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

((كلما ازداد العبد ايمانا ازداد حبا للنسآء (1) ; هر چه ايمان بنده زياد شود، محبت [وي] به زن ها نيز زياد مي شود .))

دوستدار اهل بيت عليهم السلام دوستدار همسر است

2- امام صادق عليه السلام مي فرمايند:

((كل من اشتد لنا حبا اشتد للنساء حبا (2) ; هر كس بيشتر دوستدار ما (خاندان عصمت و طهارت) باشد، به زن ها (همسرش) نيز بيشتر دوستي مي كند )).

صفاي زندگي اينجاست، اينجا

3- حضرت اميرالمؤمنين علي عليه السلام مي فرمايند:

((فدارها علي كل حال واحسن الصحبة لها فيصفو عيشك (3) ; هميشه با همسرت مدارا كن، و با او به نيكي همنشيني كن تا زندگيت باصفا شود )).

از تكبر و خشونت بپرهيز

4- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

(( خير الرجال من امتي الذين لايتطاولون علي اهليهم و يحنون عليهم ولا يظلمونهم (4) ; بهترين مردان امت من، آن كساني هستند كه نسبت به خانواده خود خشن و متكبر نباشند و بر آنان ترحم و نوازش كنند و به آنان آزار نرسانند .))

سيلي، هرگز!

5- پيامبر عزيز خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايند:

(( فاي رجل لطم امراته لطمة، امرالله عزوجل مالك خازن النيران فيلطمه علي حر وجهه سبعين لطمة في نار جهنم (5) ; هر كس به صورت زنش سيلي بزند، خداوند به آتشبان جهنم دستور مي دهد تا در آتش جهنم هفتاد سيلي بر صورت او بزند .))

1) بحار الانوار، ج 103، ص 228 .
2) همان، ج 103، ص 227 .
3) مکارم الاخلاق، ص 218 .
4) همان، ص 216 .
5) مستدرک الوسائل، ج 14، ص 250 .

خداوند در آیه ی 21 سوره ی روم، به اصل وجود عشق و احساس محبت متقابل بین زن و شوهر اشاره فرموده:«از نشانه های خداوند این است که از نوع خودتان، همسرانی برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و میانتان دوستی و رحمت نهاد».

در حالی که گفتن جملاتی که حاکی از محبت زوجین نسبت به هم است در رفع بسیاری از تردیدها و سوء ظن ها مؤثر و بر میزان محبت آنان می افزاید: ائمه معصومین: هم به ابراز علاقه به همسر تأکید نموده اند و در سیره ی عملی ایشان این امر در موارد متعددی به چشم می خورد.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: وقتی مرد به زن خود با محبت می نگرد و زنش نیز به او با مهر نگرد، خداوند به دیده ی رحمت به آن ها نگاه می کند.

امروزه یکی از مهم ترین مشکلات خانواده ها نداشتن مدیریت صحیح در زندگی است؛ بسیاری از اختلافات، چالش ها و مشاجرات که مقدمه فروپاشی خانواده هاست، ناشی از نداشتن الگویی کامل در اداره خانواده است. لذا بر آن شدیم تا آیین همسرداری اسلامی را که بر گرفته از احادیث و منابع کامل میباشد را تقدیم شما خوانندگان محترم بنمایم.

یکی از موضوعات مهمی که هر مؤمنی خواهان فهم آن از کلام درباره معصومین علیهم السلام است، موضوع «آیین همسرداری اسلامی» است . بدین منظور، «آیین همسرداری در احادیث اسلامی » که برگرفته از «40 حدیث » در این زمینه میباشد رابرداشت کردیم و با ترجمه هایی دقیق و روان همراه سازیم و با عنوان هایی زیبا و تفکر برانگیز زمینه تدبر فراهم کنیم این نکته را نیز خاطرنشان کنیم که 20 حدیث آغازین آن ها مربوط به «اخلاق شوهر نسبت به همسر» و 20 حدیث پسین آن ها مربوط به «اخلاق زن نسبت به همسر» است .